“Demiryollarının babası” Behiç Erkin’in öyküsünü anlatan unutulmayacak bir kültür armağanı
Demiryolu Yapım ve İşletim Personeli Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği (YOLDER), Devlet Demiryolları’nın kurucusu ve ilk genel müdürü Behiç Erkin’in öyküsünü anlatan, torunu Emir Kıvırcık tarafından Erkin’in günlüklerinden derlenen “Cepheye Giden Yol” adlı kitabını üyelerine armağan etti.
“Merkezi İzmir’de bulunan YOLDER’in Yönetim Kurulu Başkanı Özden Polat, Behiç Erkin’in Devlet Demiryolları’nın millileştirilmesindeki katkıları nedeniyle “Demiryollarının ve demiryolcuların babası” olarak tanımlandığını belirtti. Devlet Demiryolları’nın kurucusu ve ilk genel müdürü, Atatürk’ün yakın arkadaşı, sevkiyatlardan sorumlu komutan olarak Çanakkale Savaşı’nın kazanılmasında önemli rol oynayan Behiç Erkin’i ölümünün 50. yılında minnet ve şükranla andıklarını anlatan Polat, şunları söyledi:
“Behiç Erkin, Kurtuluş Savaşı’nın en önemli kahramanlarından birisi oldu. Kararlılığı,her koşulda tekerleğin dönmesi için gösterdiği gayret ve yurtseverliğiyle bugün de bizim için rol model olan insanlardan birisidir. Demiryolları’ndaki koşullar Erkin’in döneminden bugüne büyük mesafeler aldıysa, bu Erkin’in ve çalışma arkadaşlarının attığı sağlam temellerden kaynaklanıyor. Demiryolcular bugün de çok zor koşullar altında, gece gündüz, eksi 40 ya da 50 derece sıcaklıkta çalışmalarını sürdürüyor. Koşullar ne olursa olsun tekerlek her şart altında dönüyor.”
Behiç Erkin’in Osmanlı İmparatorluğu’nda demiryolları üzerine eser veren ilk kişi olduğunu hatırlatan YOLDER Yönetim Kurulu Başkanı Özden Polat, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Behiç Erkin, ‘Demiryolu’nun Askerlik Açısından Tarihi, Kullanımı ve Teşkilatı’ isimli eserinde Fransa, İngiltere, Almanya ve Rusya demiryollarını inceleyerek Osmanlı demiryolları ile karşılaştırmış. Demiryolları o dönemin en statejik ve tek ulaşım aracı, ordu içinse en önemli sevkiyat aracı. Erkin, kitabında Osmanlı’nın demiryollarında yapılan yanlışları da anlatıyor. Demiryolları o günün şartlarında bir savaşın kazanılması ya da kaybedilmesinde en önemli unsurlardan birisi.”
“Cepheye Giden Yol” kitabı, Behiç Erkin’in 61 yıl boyunca tuttuğu, toplam 960 defterden oluşan ve bugün İnkılap Tarihi Müzesi’nde bulunan günlüklerinden torunu Emir Kıvırcık tarafından derlendi. Özden Polat, YOLDER üyelerine dağıtılan bu kitapta Erkin’in kaleme aldığı askerlikle ilgili kitaptan da bölümler bulunduğunu anlattı. Polat, 11 Kasım 1961 günü yaşama veda eden Behiç Erkin’in anıt mezarının Eskişehir’de Enveriye Tren İstasyonu’nda bulunduğunu dile getirdi.
Onuncu Yıl Marşı’nın sözlerinde değişiklik
Atatürk’ün Onuncu Yıl Marşı’nın bir dizesini Erkin’in gösterdiği gayretlere teşekkür amacıyla değiştirdiğini belirten YOLDER Başkanı Özden Polat, “Cepheye Giden Yol” kitabında yer alan konuyu özetle şöyle anlattı:
“Behiç Erkin’in demiryollarımız için yaptığı çalışmalar, 1933 yılında Cumhurbaşkanı Atatürk’ün bir jestiyle ödüllendiriliyor. Cumhuriyet’in 10. yılı kutlamaları için Onuncu Yıl Marşı yazılırken, Atatürk, tek bir dizeye müdahale ediyor. ‘Yurdun her bir tepesinde dumanlar tütüyor’ dizesi yerine ‘Demir ağlarla ördük, anayurdu dört baştan’ dizesini yazdırıyor. Behiç Bey’e hitaben ‘Sizin emeğiniz bu mısra ile daha iyi dile getiriliyor’ diyerek kendisini onurlandırıyor. Behiç Bey’e Erkin soyadı da bizzat Atatürk tarafından veriliyor. Soyadı Kanunu çıktığında 8 Şubat 1935 tarihinde Atatürk, ‘Her şart altında kendi doğru kararını verebilen, müstakil fikirli’ anlamına gelen Erkin soyadını bizzat ve yazılı olarak veriyor.”
